เนื่องในวันนี้ 9 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2566 ครบรอบ 37 ปี การก่อตั้ง “สำนักบรรณสารสนเทศ” ทางห้องสมุดจึงขอร้อยเรียงเรื่องราวพัฒนาการของห้องสมุดมาเล่าให้ทุกคนได้ฟังกันในหัวข้อ “จาก…ศูนย์บรรณสารสนเทศ สู่…สำนักบรรณสารสนเทศ”
มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราชจัดตั้งเมื่อวันที่ 5 กันยายน พ.ศ. 2521 จากนั้น “ศูนย์บรรณสารสนเทศ” ได้รับการจัดตั้งขึ้น โดยเป็นหน่วยงานในสังกัดสำนักเทคโนโลยีการศึกษา เมื่อวันที่ 5 กรกฎาคม พ.ศ. 2522 เพื่อทำหน้าที่ให้บริการห้องสมุดและสื่อการศึกษาต่าง ๆ แก่คณาจารย์และนักศึกษาในระบบการสอนทางไกล
- พ.ศ. 2522 ห้องสมุด มสธ. ได้เริ่มเปิดดำเนินการอย่างเป็นรูปธรรมเป็น “ห้องสมุด 4 ตารางเมตร” ซึ่งได้รับการจัดสรรเมื่อมหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราชได้มีที่ทำการชั่วคราวอย่างเป็นทางการแห่งแรก ณ พื้นที่ชั้น 6 อาคารบริษัท เดินอากาศไทย (ในขณะนั้น) ถนนหลานหลวง
- ต้นปี พ.ศ. 2523 มสธ. ได้รับความอนุเคราะห์จากคณะเศรษฐศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ให้ใช้อาคารของคณะเศรษฐศาสตร์ ชั้น 5 เป็นที่ทำการของคณาจารย์และหน่วยงานต่าง ๆ ซึ่งรวมถึงศูนย์บรรณสารสนเทศด้วย
- ในกลางปี พ.ศ. 2523 (มิถุนายน-กรกฎาคม) มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช ย้ายที่ทำการชั่วคราวไปอยู่ที่อาคารทบวงมหาวิทยาลัย ถนนศรีอยุธยา โดยห้องสมุดได้รับการจัดสรรพื้นที่ส่วนหนึ่งในชั้นที่ 12 ให้เป็นที่ทำการของห้องสมุดชั่วคราวแห่งที่ 3
- ในช่วงปี พ.ศ. 2524 – 2527 มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราชได้เช่าอาคารเอกชนเพิ่มเติมเพื่อใช้เป็นที่ทำการชั่วคราว เรียกว่า มสธ. 2 – มสธ. 5 ศูนย์บรรณสารสนเทศจึงย้ายที่ทำการอีกครั้งไปยังที่ทำการชั่วคราวแห่งที่ 4 ณ มสธ. 3 อาคารสิริภิญโญ หรือที่เรียกกันว่า ตึกกุ๊ก ซึ่งอยู่บริเวณ 4 แยกถนนศรีอยุธยา
- เดือน ธันวาคม พ.ศ. 2527 มหาวิทยาลัยได้เริ่มทำการขนย้ายจากที่ทำการชั่วคราวเข้าสู่ที่ทำการถาวรและเนื่องด้วยภารกิจและกิจกรรมที่เติบโตขึ้นทางด้านกายภาพและการบริการที่กว้างขวาง มหาวิทยาลัยได้ตัดสินใจให้ศูนย์บรรณสารสนเทศ ย้ายเข้าสู่ที่ทำการถาวรที่ “อาคารบรรณสาร” ซึ่งเป็นอาคารห้องสมุดในปัจจุบันมีขนาด 4 ชั้น โดยดำเนินสร้างแล้วเสร็จใน พ.ศ. 2528
เมื่อวันที่ 9 กุมภาพันธ์ 2529 สำนักบรรณสารสนเทศ ได้รับการยกฐานะจากหน่วยระดับ “ศูนย์บรรณสารสนเทศ” เป็นหน่วยงานระดับ “สำนักบรรณสารสนเทศ” ตามพระราชกฤษฎีกา จัดตั้งสำนักบรรณสารสนเทศ และสำนักพิมพ์ มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช พ.ศ. 2529 ซึ่งมีเนื้อหาใจความตอนหนึ่งว่า
“เนื่องจากศูนย์บรรณสารสนเทศ ในสำนักเทคโนโลยีการศึกษา ได้ขยายงานด้านบริการห้องสมุดและสื่อการศึกษาในระบบการสอนทางไกลมากขึ้น ประกอบกับโครงสร้างปัจจุบันไม่เอื้ออำนวยต่อการปฏิบัติงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ ฉะนั้น เพื่อให้การบริหารงานเป็นอิสระและดำเนินไปอย่างมีประสิทธิภาพ สมควรยกฐานะศูนย์บรรณสารสนเทศ สำนักเทคโนโลยีการศึกษา โดยจัดตั้งขึ้นเป็นสำนักบรรณสารสนเทศ…”
ปัจจุบัน “สำนักบรรณสารสนเทศ” หรือ “ห้องสมุด มสธ.” ให้บริการทรัพยากรสารสนเทศ เพื่อสนับสนุนการจัดการเรียนการสอนตามหลักสูตรการศึกษา การบริการวิชาการแก่สังคม และทำนุบำรุงศิลปวัฒนธรรม โดยมุ่งเน้นให้บริการแก่อาจารย์ บุคลากร นักศึกษาของมหาวิทยาลัย และประชาชนทั่วไป รวมถึงเป็นแหล่งรวบรวมและให้บริการสารสนเทศอัตลักษณ์ของมหาวิทยาลัย ได้แก่ สารสนเทศพระปกเกล้าศึกษา สารสนเทศสุโขทัยศึกษา สารสนเทศการศึกษาทางไกล จดหมายเหตุมหาวิทยาลัย และสารสนเทศนนทบุรีศึกษา เพื่อส่งเสริมงานบริการห้องสมุดสู่ชุมชนต่อไป และก้าวเข้าสู่การเป็น “ห้องสมุดมหาวิทยาลัยเปิดเพื่อการเรียนรู้ตลอดชีวิต”
ข้อมูลอ้างอิงเพิ่มเติม
- พระราชบัญญัติจัดตั้งมหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช พ.ศ. 2521
- พระราชกฤษฎีกาจัดตั้งสำนักงานอธิการบดีและสำนัก มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช พ.ศ. 2522
- ประกาศทบวงมหาวิทยาลัย เรื่อง การแบ่งส่วนราชการในสำนักต่างๆ ในมหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช
- พระราชกฤษฎีกา จัดตั้งสำนักบรรณสารสนเทศ และสำนักพิมพ์ มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช พ.ศ. 2529
- บทความออนไลน์ เรื่อง แรกริเริ่มมี “สำนักบรรณสารสนเทศ มสธ.” พัฒนามุ่งมั่นก้าวสู่บริการที่เป็นเลิศ
- หนังสือ “10 ปี มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช 2521-2531”
- หนังสือ “20 ปี บรรณสาร พัฒนาการที่ภาคภูมิ”
- ร้อยเรื่องเล่า…100 ความทรงจำ… สำนักบรรณสารสนเทศ